Adaptacja procesu dydaktycznego to niezbędne narzędzie w kształceniu, które pozwala na dostosowanie metody nauczania do specyficznych potrzeb i możliwości studentów. Aby zapewnić skuteczne nauczanie konieczne jest ciągłe dostosowywanie procesu dydaktycznego. Przyczyną tego jest pojawienie się nowych technologii, rosnąca różnorodność kultur, ogólnie zmieniające się społeczeństwo, chęć zniesienia barier dla osób z niepełnosprawnością.

Jednym z najważniejszych elementów adaptacji jest uwzględnienie różnorodności studentów. Każdy student ma inne predyspozycje, style uczenia się, tempo nabywania wiedzy i preferencje dotyczące metod nauczania. Dlatego wykładowcy powinni wykorzystywać różne metody dydaktyczne, takie jak wykłady, dyskusje, prace w grupach, projekty indywidualne czy wykorzystanie nowoczesnych technologii, aby dostosować proces dydaktyczny do potrzeb swoich studentów.

BUDOWANIE RELACJI STUDENT Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ-WYKŁADOWCA

Budowanie relacji między studentem z niepełnosprawnością a wykładowcą jest kluczowym elementem procesu dydaktycznego. Wymaga dostosowania pewnych elementów procesu nauczania, aby zapewnić efektywne i pełne zrozumienia materiały. Chociaż każda osoba z niepełnosprawnością jest inna i wymaga indywidualnego podejścia, istnieją ogólne zasady, które mogą pomóc w budowaniu pozytywnej i wspierającej relacji.

Budowanie relacji pomiędzy studentem z niepełnosprawnością a wykładowcą może być wyzwaniem, ale również szansą na rozwój i wzajemne zrozumienie. Ważne jest, aby stworzyć atmosferę otwartości i szacunku, w której obie strony mogą swobodnie wyrażać swoje potrzeby i oczekiwania. Wykładowca powinien wzbudzać u młodzieży otwartość, ciekawość, a nawet zaufanie. Powinien być świadomy swoich uprzedzeń i obiektywnie podchodzić do każdego studenta. Niezależnie od jego niepełnosprawności.

W trakcie budowania relacji ze studentami nauczyciel akademicki powinien stad się dla nich mentorem. Przekazywać im wiedzę, dzielić się z nimi doświadczeniem. Dobra relacja nie zostanie zbudowana w momencie, gdy wykładowca jest osobą zamknięta w sobie i tylko odczytuje swoje wykłady. Tak samo, dobra relacja nie zostanie zbudowana jeśli student nie będzie szanował wykładowcy, ani nawet słuchał tego, co ma do powiedzenia.

Wykładowca powinien posiadać niezbędne informacje dotyczące niepełnosprawności, aby zrozumieć, jakie są specyficzne potrzeby studenta. Istnieje wiele organizacji i źródeł informacji, które mogą pomóc w tym zakresie. Warto także zaprosić studenta z niepełnosprawnością do podzielenia się swoimi doświadczeniami i potrzebami, aby wykładowca mógł lepiej zrozumieć jego punkt widzenia

Pierwszym krokiem w budowaniu relacji jest poznanie specyficznych potrzeb i ograniczeń studenta z niepełnosprawnością. Wykładowca powinien zadać pytania i zaangażować studenta w rozmowę na temat jego niepełnosprawności. Wszystko po to, aby zrozumieć, jakie narzędzia i metody dydaktyczne będą potrzebne. Może to obejmować pomoc w dostępie do materiałów w formatach alternatywnych. Takich jak nagrania dźwiękowe, materiały w dużym druku lub w formacie Braille’a.

Kolejnym krokiem jest stworzenie przyjaznego i dostępnego środowiska nauki. Wykładowca powinien zadbać o to, aby sala wykładowa była dostępna dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Na przykład poprzez usuwanie barier architektonicznych i zapewnienie dostępu do pomieszczeń dla osób z niepełnosprawnością.

Dodatkowo, wykładowca powinien dołożyć wszelkich starań, aby materiały i wykłady były dostępne dla studenta z niepełnosprawnością. To może obejmować udostępnienie notatek z wykładu przed zajęciami, aby student miał czas na zapoznanie się z materiałem lub nagrywanie wykładów, aby mógł je odtwarzać w dogodnym czasie.

Wykładowca powinien również dostosować swój styl nauczania do potrzeb studenta z niepełnosprawnością. Może to oznaczać zwiększenie ilości czasu na omówienie i wyjaśnienie materiału, zastosowanie różnych strategii nauczania, takich jak wizualne prezentacje, audiowizualne materiały edukacyjne, a także korzystanie z różnych możliwości komunikacji, takich jak tłumacze języka migowego, pętle indukcyjne. Ważne jest, aby uwzględnić indywidualne preferencje i style uczenia się studenta z niepełnosprawnością, aby zapewnić mu pełne zrozumienie i maksymalny komfort w procesie nauki.

Kolejnym ważnym aspektem jest komunikacja między studentem z niepełnosprawnością a wykładowcą. Wykładowca powinien być otwarty na dialog i gotowy do wysłuchania i zrozumienia specyficznych potrzeb studenta. Powinien również zachęcać studenta do zadawania pytań i zgłaszania wszelkich problemów, z którymi się spotyka.

W trakcie zajęć wykładowca powinien zachęcać do otwartej dyskusji i wyrażania opinii. Student z niepełnosprawnością może mieć inne doświadczenia i spojrzenie na dany temat, co może przyczynić się do różnorodnej i bogatej dyskusji.

W Powiślańskiej Szkole Wyższej wykładowcy są przygotowani do współpracy ze studentami z niepełnosprawnościami. Doskonale wiedzą, jakie metody nauczania dobrać, aby student mógł rozwijać swoje umiejętności niezależnie od stopnia niepełnosprawności. Powiślańska Szkoła Wyższa jest uczelnią przyjazną osobom z niepełnosprawnością. Dlatego też otrzymała dofinansowanie do projektu „Dostępna bez barier Powiślańska Szkoła Wyższa” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Dzięki temu Powiślańska Szkoła Wyższa mogła podjąć wszelkie działania, aby dostosować uczelnię do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami. Działania te obejmują: szkolenia kadry dydaktycznej w zakresie pojęcia niepełnosprawności oraz dostępności, likwidację barier architektonicznych oraz zakup sprzętów specjalistycznych, ułatwiającego naukę osobom z niepełnosprawnością.

Bibliografia:

1. Popławski, K. (2014). Adaptacja procesu dydaktycznego do potrzeb uczniów z niepełnosprawnością intelektualną. Poradnik Metodyczny dla Nauczycieli.Wydawnictwo ZPN.
2. Adel, R. (1999). Adaptacja procesu dydaktycznego: teoria, metoda, praktyka. Wydawnictwo Akademickie “Żak”.
3. Popławski, K. (2014). Adaptacja procesu dydaktycznego do potrzeb uczniów z niepełnosprawnością intelektualną. Poradnik Metodyczny dla Nauczycieli. Wydawnictwo ZPN.
4. Adel, R. (1999). Adaptacja procesu dydaktycznego: teoria, metoda, praktyka. Wydawnictwo Akademickie “Żak”.
5. Cieszyoska, H. (2017). Adaptacja procesu dydaktycznego w kontekście różnorodności uczniów. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 3(137), 83-94.
6. Dąbrowska, A. (2012). Adaptacja procesu dydaktycznego do potrzeb ucznia z niepełnosprawnością intelektualną. W: Błaszczak, E., & Wierzbicka, E. (red.), Innowacyjność w edukacji specjalnej (s. 107-117). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Autor tekstu:

BEATA DREWIENKOWSKA

Trener mentalny, trener rozwoju osobistego, trener psychologii pozytywnej w biznesie, wykładowczyni (m.in. na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie, UMCS w Lublinie, Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wyższej Szkole Administracji i Biznesu w Gdyni i innych ), certyfikowana trenerka biznesu, edukatorka, prelegentka na konferencjach, doradca zawodowy.

Ekspertka w dziedzinie projektowania uniwersalnego oraz dostępności. Audytor dostępności architektonicznej, informacyjno-komunikacyjnej oraz cyfrowej.

Od 20-lat doradza i prowadzi szkolenia dla klientów z różnych branż. Specjalizuje się w szkoleniach i doradztwie w obszarach dostępności, projektowania uniwersalnego dla osób z niepełnosprawnością, komunikacji z osobą z niepełnosprawnością, motywacji oraz zarządzanie pracownikiem z niepełnosprawnością.

Propaguje ideę zatrudniania osób z niepełnosprawnością. Od kilku lat skutecznie dzieli się swoim doświadczeniem z zakresu aktywizacji osób z niepełnosprawnością, dostępności, przyczyniając się do zatrudniania osób z niepełnosprawnością.

“Publikacja została sfinansowana w ramach projektu nr POWR.03.05.00-00- A094/19 pt. „Dostępna bez barier Powiślańska Szkoła Wyższa” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach: Osi Priorytetowej: III Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju, Działania 3.5 Kompleksowe programy szkół wyższych, Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020.”

Data sporządzenia artykułu: 16.11.2023 r.