Edukacja jest prawem każdej osoby, niezależnie od jej indywidualnych potrzeb. Powinna być ona dostępna dla wszystkich, bez względu na ewentualne bariery czy ograniczenia. Niestety, uczelnie często nie są w pełni dostępne dla osób o szczególnych potrzebach, co prowadzi do dyskryminacji i utrudnienia w korzystaniu z nauki.

W poniższym artykule przyjrzymy się oczekiwaniom osób o szczególnych potrzebach w kontekście uczelni oraz bariery, które często spotykają.

Osoby o szczególnych potrzebach, takie jak osoby z niepełnosprawnością, mają różne rodzaje oczekiwać, które bez wątpienia powinny zostać spełnione przez uczelnie. Pierwszym i najważniejszym oczekiwaniem jest dostępność architektoniczna uczelni. Osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich lub z innymi ograniczeniami fizycznymi powinny mieć pełen dostęp do wszystkich budynków na terenie uczelni. Wiele uczelni nie planuje odpowiednio swojej infrastruktury, przez co osoby z niepełnosprawnością mają trudności w poruszaniu się oraz korzystaniu z pomieszczeń. Udogodnienia, takie jak windy, rampy czy szerokie drzwi, są niezbędne dla zapewnienia dostępności wszystkim studentom.

Kolejnym oczekiwaniem osób o szczególnych potrzebach jest dostępność informacji. Uczelnie często nie dostarczają informacji w dostępny sposób dla osób z niepełnosprawnościami. Wiele materiałów jest dostępnych jedynie w formie drukowanej, co jest problematyczne dla osób z wadami wzroku czy dysleksją. Uczelnie powinny stosować technologie i metody, które umożliwią dostęp do informacji dla wszystkich. Przykładowo, stosowanie audiodeskrypcji w przypadku materiałów multimedialnych czy udostępnienie elektronicznych podręczników w formatach, które są bardziej dostępne dla osób z różnymi niepełnosprawnościami.

Istotne jest również zapewnienie opieki i wsparcia osobom o szczególnych potrzebach na uczelni. Często osoby z niepełnosprawnością potrzebują pomocy w codziennych czynnościach, takich jak poruszanie się po kampusie czy korzystanie z toalet. Uczelnie powinny zapewnić odpowiedni personel, który będzie służył wsparciem i pomocą w takich sytuacjach. Wsparcie powinno obejmować także możliwość korzystania z dodatkowych usług, takich jak tłumacz języka migowego czy tłumacz przekładający materiały na pismo Braille’a dla osób niewidomych.

Niestety, istnieje również bariera społeczna. Często społeczeństwo nie jest świadome potrzeb i oczekiwać osób o szczególnych potrzebach. To prowadzi do utrwalania stereotypów i uprzedzeń, co może wpływać na sposób traktowania takich osób na uczelni. Próba integracji i akceptacji osób o szczególnych potrzebach to jedno, ale społeczność uczelniana musi również angażować się w stworzenie środowiska przyjaznego i bezpiecznego dla wszystkich studentów.

Niewystarczające szkolenia personelu uczelnianego również stanowią barierę. Często pracownicy uczelni nie są odpowiednio wyedukowani na temat potrzeb osób o szczególnych potrzebach, co prowadzi do trudności w zapewnieniu odpowiedniego wsparcia. Brak wiedzy w zakresie dostępności i niezbędnych udogodnień może prowadzić do dyskryminacji oraz niewłaściwego traktowania studentów.

Powiślańska Szkoła Wyższa dba o rozwój pracowników oraz wykładowców w zakresie dostępności i zagadnień związanych z niepełnosprawnością. W ramach projektu „Dostępna bez barier Powiślańska Szkoła Wyższa” podejmuje wszelkie działania, aby dostosować uczelnię do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami. Z kolei projekt „DOSTĘPNA I BEZ BARIER POWIŚLAŃSKA SZKOŁA WYŻSZA” pozwolił na zakup najnowocześniejszych technologii. Wszystko z myślą o dostępności dla osób niewidomych, słabosłyszących oraz z niepełnosprawnością ruchową.

Wnioski płynące z analizy oczekiwać i barier osób o szczególnych potrzebach a dostępności uczelni są jasne. Uczelnie powinny inwestować w infrastrukturę, szkolić personel i podnosić świadomość społeczną w celu zapewnienia pełnej dostępności edukacji dla wszystkich. Dodatkowo, niezbędne jest tworzenie odpowiednich przepisów prawnych i regulacji, które będą zachęcać uczelnie do tworzenia dostępnych środowisk dla osób o szczególnych potrzebach.

Ostatecznie, dostępność uczelni dla osób o szczególnych potrzebach to nie tylko kwestia etyki, ale także konieczność dla zapewnienia pełnego i równego uczestnictwa wszystkich studentów w procesie edukacji.

Bibliografia:

1. Bodkowski, L. (2018). Integracja społeczna i edukacyjna osób z niepełnosprawnością. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. Kulesza, S. (2016). Problemy adaptacji społecznej i edukacyjnej osób z niepełnosprawnością. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
3. Dzierżanowski, K. (2018). Bariera architektoniczna jako przeszkoda w dostępie osób niepełnosprawnych. Przegląd Badao Edukacyjnych, 30(3).
4. Gałkowska, M. (2014). Oczekiwania studentów niepełnosprawnych wobec polskich uczelni wyższych. Studia Edukacyjne, 30.
5. Jabłooska-Zmysłowska, T., & Filipiak, E. (2019). Oczekiwania osób z niepełnosprawnościami wobec uczelni wyższych w Polsce. Politeista. Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, 64(4).
6. Tomala, R. (2016). Oczekiwania osób niepełnosprawnych wobec uczelni wyższych w kontekście dostępności informacji i technologii. Pedagogika Społeczna. Czasopismo Interdyscyplinarne, 10(4).

Autor tekstu:

JOANNA NAGNAJEWICZ

Audytor dostępności architektonicznej, informacyjno-komunikacyjnej oraz cyfrowej. Trener, szkoleniowiec. Posiada wieloletnie doświadczenie w zakresie realizacji szkoleń, przede wszystkim z zakresu dostępności (przede wszystkim cyfrowej i informacyjno-komunikacyjnej), projektowania uniwersalnego oraz obsługi klientów ze szczególnymi potrzebami. Specjalistka ds. aktywizacji osób ze specjalnymi potrzebami. Prowadzi szkolenia dla pracodawców z zakresu Zatrudniania osoby z niepełnosprawnością, Dostępności w miejscu pracy oraz Savoir-vivre w stosunku do pracownika z niepełnosprawnością.

„Publikacja została sfinansowana w ramach projektu nr POWR.03.05.00-00-A094/19 pt. „Dostępna bez barier Powiślańska Szkoła Wyższa” ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach: Osi Priorytetowej: III Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju, Działania 3.5 Kompleksowe programy szkół wyższych, Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020.”

Data sporządzenia artykułu: 20.11.2023 r.